2024 yılına, uzaya adım atan ve bilimsel araştırmalarını uzaydan destekleyen ülkeler arasında yerimizi alarak başladık. İlk astronotumuz Alper Gezeravcı'nın Uluslararası Uzay İstasyonu'na ayak basması ile birlikte resmileşen ilk uzay görevimiz şerefine, Türkiye'nin uzaya çıkışının dünü ve bugününü bu yazımızda inceledik.

Dünden Bugüne Türkiye ve Uzay

Türkiye uzayda yerini ilk defa 1994 yılında aldı. Ocak ayında uzaya fırlatılan Türksat 1A kalkıştan kısa süre sonra infilak etti ve aynı yıl fırlatılan Türksat 1B, uzaydaki ilk yapay Türk uydusu olarak tarihe geçti. En son yörüngeye oturan ve Türkiye çevresi, Orta Doğu, Basra Körfezi, Kızıldeniz, Akdeniz, Kuzey ve Doğu Afrika ve Güney Afrika'yı içeren geniş bir alanı kapsayan Türksat 5B ile birlikte bugün ülkemizin dünya yörüngesinde 5'i haberleşme uydusu olmak üzere toplam 8 uydusu bulunuyor. 

Türkiye Uzay Ajansı

Her ne kadar uzaya gönderdiğimiz uydular Türkiye'nin uzay atılımında önemli rol oynasa da, insanlı ve insansız uzay görevleri gerçekleştirmek için daha fazlasına ihtiyaç duyuldu. İşte bu misyonu gerçekleştirmek için 2018'in Aralık ayında Türkiye Uzay Ajansı (TUA) kurularak çalışmalarına başladı. TUA, Uzay Sistemleri ve Araçları Dairesi, Uzay Bilimleri Dairesi, İleri Malzeme ve Havacılık Teknolojileri Dairesi ve Fırlatma Sistemleri Dairesi olmak üzere dört ana kolda projelerini sürdürüyor.

Milli Uzay Programı

2018'de TUA'nın kurulmasının doğal sonucu tabii ki Milli Uzay Programı'nın ortaya çıkarılmasıydı. Türkiye uzun yıllardır teknolojik yetenek konusunda dünyanın önde gelen ülkelerinden. TUA'nın ve özellikle de Milli Uzay Programı'nın temel amacı, bu birikimimizi organize şekilde değerlendirmek. Altyapıyı geliştirmek, bu alanlardaki dışa bağımlılığı azaltmak, gençler arasında bu alandaki farkındalığı ve motivasyonu artırmak da programın amaçları arasında. Konu her ne kadar uzay olsa da, birçok ülkede olduğu gibi Türkiye'de de bu alandaki programların günlük hayata, tarıma, doğal kaynaklara, iletişime ve ulaşıma katkısı olacak inovasyonları destekleyeceği de öngörülüyor.

İlk Astronotumuz Alper Gezeravcı

Milli Uzay Programı'nın bir parçası olarak uzaya ilk Türk astronotunu göndermek önemli bir adımdı. Bu proje için 1979 Silifke doğumlu Hava Pilot Albay Alper Gezeravcı seçildi. Gezeravcı, 15 yıl boyunca Hava Kuvvetleri'nde, ardından 7 yıl Türk Hava Yolları'nda pilotluk yapmış, Hava Harp Okulu'ndan Elektronik Mühendisliği mezunu olduktan sonra Ohio'daki Hava Kuvvetleri Teknoloji Enstitüsü'nde yüksek lisansını tamamlamış bir isim. Şu anda Hava Kuvvetleri'nde Standardize Filo Akademik Eğitim Kol Komutanı olarak görev yapıyor. Skuba dalışı, kampçılık, rafting, dağcılık ve at binme ile ilgileniyor.

SpaceX Dragon

Gezeravcı'nın da yer aldığı uzay misyonu Ax-3, tamamen Avrupalı astronotlardan oluşan ilk misyon. Bu misyonu Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) taşıyan SpaceX'e ait Dragon uzay aracı, kendi alanında devrim niteliğinde bir araç. Dünyadan yörüngeye ve yörüngeden dünyaya tekrarlı uçuşlar yaparak uzay yolculuğunu kökten değiştiren SpaceX'e ait Dragon, yörüngeden dünyaya ciddi miktarda yük getirebilen tek uzay aracı. Dragon aynı zamanda, şimdiye kadar ISS'e insan taşıyan ve herhangi bir devlete ait olmayan ilk araç olarak da uzay çalışmaları tarihinde özel bir yere sahip.

Ve İlk Astronotumuz Uzayda!

Alper Gezeravcı'yı diğer 3 pilotla birlikte uzaya taşıyan Ax-3 misyonu 19 Ocak günü saat 00:49'da başarıyla fırlatıldı. Gezeravcı, uzayda kalacağı 14 gün boyunca gerçekleştirilecek 13 farklı bilimsel deneyle ilgili hazırlıkları da yanında götürdü. TUA, TÜBİTAK Uzay, Axiom Space ve NASA koordinasyonuyla gerçekleştirilecek deneyler mikro yer çekimi, uzay ortamında insan genetiği, biyoloji ve malzeme bilimi gibi birçok önemli alanı kapsıyor. Yani ilk uzaydaki ilk astronotumuz, gençlere yeni bir vizyon açmakla kalmıyor, Türkiye'nin bilimsel gelişimine de daha ilk günden katkıda bulunuyor.

Bu ilk görevi takip eden nice projelerle, ülkemizin dünyada olduğu gibi uzayda da sağlam bir yer edineceğinden eminiz.

İlginizi Çekebilir