Ebru Osmanlı'dan günümüze kadar gelen sanat dallarını düşününce aklımıza ilk olarak Ebru sanatı geliyor. Bu sanatın, ne zaman veya hangi ülkede ortaya çıktığı ne yazık ki bilinmiyor. Bazı kaynaklara göre Ebru sanatının Türkistan'daki Buhara kentinde ortaya çıktığı ve oradan Osmanlı'ya geldiği düşünülüyor. Batı'da Ebru, "Türk kağıdı" ve "mermer kağıdı" isimleriyle adlandırılıyor. 

Gelin, bu eşsiz sanatın bilmediğimiz yanlarını birlikte keşfedelim.

Kağıt ile başlayan bir hikaye

Ebru sanatının doğuşu kağıdın icat edilmesi ile başlıyor. Bu nedenle Ebru sanatında kağıdın önemi büyük. Sanatın icra edilebilmesi için birinci hamur kağıt kullanılıyor. Aynı zamanda bu kağıdın mat olması ve emici özelliğinin bulunması gerekiyor. Uygun kağıt kullanılmazsa ne yazık ki boya kağıda tutunamıyor. Eğer Ebru sanatına meraklıysanız ilk olarak doğru kağıdı seçmekle işe başlamalısınız.

Suyun kıvamı çok önemli

Su, Ebru sanatının diğer önemli malzemelerinden biri. Suyun kıvamı; geven otunun öz suyundan elde edilen kitre, deniz kadayıfı ve salep gibi doğal maddeler ile artırılabiliyor. Aynı zamanda suyun içine öd ekleyerek boyaların hemen dibe çökmemesi sağlanıyor. Tarihte bu sanatı gerçekleştirirken birçok farklı su çeşidi kullanılmış. Günümüzde dinlendirilmiş musluk suyu veya saf su kullanılsa da eskiler yağmur suyu kullanmayı tercih ediyormuş.

Topraktan elde edilen boya

Ebru sanatında kullanılan boyalar eskiden bu yana topraktan elde ediliyor. Toprak boyası, toprağı ezip eledikten sonra suda süzülerek ortaya çıkarılıyor. Boya; mermer ve destiseng taşının yardımıyla ezilerek macun kıvamına getiriliyor. Günümüzde ise hazır olarak satılan toz boyalar kullanılıyor. Ancak hala bazı sanatçılar kendi boyalarını yapmayı tercih ederek, ortaya orijinal tonlarda renkler çıkarıyor. 

Fırçanın dalı, gül ağacından

Ebru yaparken, boyaları suda dağıtıp desen oluşturmak için fırça kullanılıyor. Ebru fırçasını özelliği, dalının gül ağacından ve fırçasının kuyruk kılından yapılması. Fırça yapımında genellikle at kılları kullanılıyor. Bunun tercih edilmesinin nedeni, gözenekleri sebebiyle boyaların fırçadan bir vuruşta dökülmesi. Böylece kağıda eşit büyüklükte ve miktarda boya geliyor. Gül dalı kullanılmasının sebebi ise bu dalın esnek olması ve kolayca küf tutmaması.

UNESCO Kültür Listesinde

Ebru sanatının en büyük sanatçıları genellikle Osmanlı’da tasavvuf terbiye eğitimi görenlerden çıkmış. Bunun sebebi ise bu sanatın istek ve yetenekten çok sabır gerektirmesi. Tarih boyunca bize ulaşan bu eşsiz sanat, 2014 yılında UNESCO tarafından ‘’İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’’ne alınarak bizleri onurlandırdı. Bize de bu sanatı tanıtıp, çocuklarımıza sevdirmek ve geleceğe taşımak kalıyor.